Siemianowice

Tekst archiwalny. W 1999 roku, gdy kończyły się przewozy towarowe z kopalni Siemianowice, infrastruktura wąskiego toru była jeszcze w bardzo dobrym stanie, pozwalającym na pokonanie odcinka z Siemianowic do Rozbarku koleją wąskotorową w 10 minut (autobus ponad 20 minut). Przed wakacjami w 2002 roku miasto Siemianowice nie zaangażowało się we wznowienie ruchu turystycznego, zimą 2002/2003 złodzieje rozkradli 80% infrastruktury na szlaku Pole Pn.-Siemianowice, a resztę w roku 2003. Tę linię można było ocalić. Teraz na jej odbudowę potrzebaby ponad miliona zlotych.

    Obecny końcowy przystanek w Siemianowicach Śl. jest położony niezbyt korzystnie przy kopalnianym osiedlu Richter. Spora odległość od centrum miasta i większych osiedli powoduje konieczność dojścia lub dojazdu do przystanku. Pomimo tego, kolejka cieszy się wielką i stale rosnącą popularnością wśród mieszkańców miasta (przewozy turystyczne z Siemianowic wzrosły w 1999 roku o ponad 300% w porównaniu z rokiem 1998). Większość weekendowych "turystów" musi pokonywać drogę do przystanku po... rozkradzionym szlaku lub ul. Kopalnianą pozbawioną chodników i pełną ciężarówek. Dzięki odbudowie powstałyby dwa dodatkowe przystanki Siemianowice Śl. Wąsk. i Siemianowice Osiedle Tuwima, a kolejka uzyskałaby bezpośrednie skomunikowanie z liniami tramwajowymi 12 i 13 do Katowic i Chorzowa, a także w kierunku północnych dzielnic miasta i północnych i wschodnich miast aglomeracji autobusami odjeżdżającymi z Placu Skargi. Dodatkowo niemal 20.000 mieszkańców pobliskich dzielnic i osiedli znajdzie się w bezpośrednim, 500 metrowym obszarze ciążenia do tychże przystanków. Dzięki temu sens ekonomiczny miałoby uruchomienie całorocznego regularnego połączenia pasażerskiego na linii Siemianowice Wąsk-Bytom uzupełniającego istniejącą komunikacje publiczną.

    W pierwszej połowie 1999 roku na spotkaniach z dyrektorem Zamiejscowego Wydziału Kolei Dojazdowych w Bytomiu, p. Reichlem przedstawiciele Stowarzyszenia Miłośników Kolei w Katowicach i Fundacji Wieku Pary ustalali generalne zasady prac ochotników przy odbudowie odcinka Siemianowice przystanek osobowy (czyli Kopalnia Siemianowice) - Siemianowice Śl. Wąsk. W zakres prac miało wejść ułożenie około 500 metrów toru i remont kapitalny dalszych 300m rozkradzionego w ciągu ostatnich lat na zawieszonym dla ruchu od 1995 roku szlaku Kop.Siemianowice-Siemianowice Śl.. Wąsk-Paulina-Bogucice Wąsk.-Szopienice Wąsk. Niestety, Polskie Koleje Państwowe nie wywiązały się z obietnicy dostarczenia materiału torowego pochodzącego z licznych likwidacji i inicjatywa miłośników chcących wykonać pracę bezpłatnie została odrzucona.. W ostatniej chwili odwołany został ustalony wcześniej termin rozpoczęcia prac ze względu na brak podkładów. Koszt nowych podkładów kolejowych szacowany jest na 50 000 złotych. Na stacji Siemianowice Śl. Wąsk zakładane było wybudowanie toru objazdowego na 12-14 standardowych wagonów.

    Z ubolewaniem należy dodać, iż obecne władze miasta Siemianowice Śl. są negatywnie ustosunkowane do projektu i nie dostrzegają istniejących w nim szans dla rozwoju całkowicie podupadłych terenów poprzemysłowych położonych w dalszym biegu linii kolejowej Siemianowice Śl. Wąsk.-Katowice Wschodnie. Pomimo, iż ruch samochodowy w mieście na drogach wylotowych do Katowic i osi Bytków-Michałkowice stwarza coraz większe problemy, nie dostrzeżone pozostają oczywiste korzyści z udrożnienia alternatywnego ciągu komunikacyjnego, który mógłby zapewnić również w niedalekiej przyszłości regularne i szybkie przewozy pasażerskie, pracownicze i szkolne dla mieszkańców południowej części śródmieścia Siemianowic, oraz dzielnic Bytkowa i Michałkowic w kierunkach Bytomia i Bogucic, Zawodzia i Katowic (patrz projekt dla GKW)

W chwili obecnej trasa pociągu turystycznego przebiega od strony Bytomia (z kier pn-zach) do przystanku przy ul. Wieczorka. Dalej, przy ul. Kopalnianej znajduje się układ torowy bocznicy kopalni, który wykorzystywany był do niedawna pociągi ładujące tu węgiel z taśmociągu oraz pociąg turystyczny jako tor objazdowy. Tor szlakowy biegnie dalej na południe, ale stopniowo zanikają śruby, szyny kończą się na wysokości stalowego, nowego (ok.1990) wiaduktu nad ul. Kapicy, dalej już rozkradziono nawet podkłady. Dalej mamy nasyp wzdłuż ulicy Wróbla i idealne miejsce na przystanek w miejscu gdzie nasyp przechodzi w wykop (ul. Jagiellońska). Dalej biegnie on w wykopie aż do ul. Katowickiej (w jeszcze głębszym wykopie), ponad która przechodzi kolejny wiadukt, tym razem betonowy. Torowisko biegnie niemal w poziomie pomimo sporej różnicy wzniesień w tej okolicy.

Żółtymi kółkami z cyframi oznaczono punkty, z których Krzysztof wykonywał zdjęcia kilkanaście lat temu... Oto one:

	(1). Słoneczny wrzesień 1985. Od strony Siemianowic Śl.. Wąsk. parowóz Tw53 prowadzi zbiorczy pociąg towarowy złożony z wagonów Kdxh (zapewne z blendą cynkową z Szopienic) oraz węglarek Wddxh i Wh. W tle widoczne zabudowania kolonii kopalnianej przy ul. Wieczorka, po lewej istniejące po dziś dzień ogródki działkowe. W takiej okolicy umieszczony jest obecny końcowy przystanek kolejki w Siemianowicach. Zdjęcia archiwalne wykonał Krzysztof Soida w 1985 roku, zdjęcia kolorowe wykonane zostały latem 1999 roku.
	(2) Widok z nasypu kolejki w stronę KWK Siemianowice, po lewej bloki przy ul. Wróbla. W głębi widoczny wiadukt nad ul. Kapicy (na nim jeszcze leżały ostatnio tory). Po prawej stronie nasypu jedna z zabytkowych kamienic ul. Sobieskiego dawnej Huty Laura (na mapie zaznaczona czerwonym kolorem.
	(3) Osiedle Tuwima i ul. Jagiellońska. Autor zdjęcia cofnął się około 200 metrów wstecz od poprzedniej lokacji, na kładkę dla pieszych. Po lewej widoczne osiedla to ul. Korfantego i Wróbla w pełnej krasie, po prawej bloki przy ul. Jagiellońskiej. W miejscu, gdzie pociąg z lokomotywą Lxd2 prowadzi platformy przewidywany jest peron przystanku, przez który przechodzi będzie chodnik pomiędzy ul Okrężną i Jagiellońską. Warto podkreślić, ze kilkanaście tysięcy mieszkańców 80-tysiecznych Siemianowic zamieszkuje obszar w promieniu 500 m od tego przystanku, z 4 okolicznych szkół jest doń zaledwie 100-300 metrów chodnikiem. Kolejnym atutem jest wydzielone torowisko kolejki, które już od ul. Wieczorka (Siemianowice Richter) nie przecina żadnego ciągu kołowego - szybka kolej miejska dla miasta prawie za darmo, odziedziczona po budowniczych tego szlaku, którzy w 1855 roku ulokowali go na obrzeżu ówczesnej Huty Laura.
	(4) Osiedle Tuwima i ul. Szkolna. Autor cofa się około 100 metrów wstecz, widzimy teraz kładkę dla pieszych ponad wąskotorówką, na której stal poprzednio (wybudowana przez PKP w latach osiemdziesiątych) i bloki przy ul. Okrężnej po lewej, oraz betonowy budynek przy ul. Szkolnej po prawej. Dzieci z czterech szkół w pobliżu przystanku na Os. Tuwima mają zapewnione bezpieczne przejście. Czy lepiej przerobić te kolejkę na ścieżkę rowerowa, jak planuje miasto? Przecież wzdłuż toru jest już taka ścieżka, widać ja po prawej stronie. Nikomu nie będzie przeszkadzać rower obok wąskotorowego szlaku. Semafor wjazdowy na stację Siemianowice Śl. niestety ostatnimi czasy zniknął wraz z torami.
	(5) Stacja Siemianowice Śl. Wąsk. usytuowanana była wzdłuż Huty Jedność od niemal półtora wieku. Po lewej stronie znajduje się szkoła zawodowa i technikum Huty "Jedność" oraz dojście do przystanków komunikacji miejskiej - tramwaje 12 i 13 do Chorzowa i Katowic (50 metrów do przystanku w prawo) oraz autobusy (150 metrów do Pl. Skargi). Autobusy odjeżdżają w kierunkach centrum i północnych dzielnic Siemianowic, Piekary Śl., Czeladź, Wojkowice, Będzin, Dąbrowa Górnicza). Tu odtworzyć trzeba tor objazdowy. Wykonując to zdjęcie autor zdjęcia obrócił się o 180 stopni i patrzy w stronę dawnych kolonii przemysłowych Hugo i Paulina, za którymi rozciągają się wysypiska i hałdy - czyli przyszłe miejsca pod osiedla, markety i nowoczesny przemysł, a za nimi - 5 kilometrów od tego punktu - Katowice, Bogucice i Szopienice. Do nich trzeba będzie już za parę lat szybko i sprawnie dojechać, gdy istniejące drogi zapełnią się samochodami w stopniu uniemożliwiającym dojazd. Czy władze Siemianowic przełamią bariery krótkowzroczności narzucone przez umysły zaprzątnięte bieżącymi sprawami i rozgrywkami? Czy zobaczą, jak kiepski jest układ komunikacyjny rodem z XIX wieku? Czy wyciągną wnioski z błędów popełnionych przez zachodnie miasta, które pozbyły się kiedyś ciągów szynowych i dziś ogromnym nakładem muszą je odtwarzać? Czas pokaże mądrość lub głupotę naszych samorządowców.